Quá trình tự công bố sản phẩm thực phẩm, mặc dù đã được đơn giản hóa, vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu doanh nghiệp không nắm vững các quy định pháp luật. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến các lỗi vi phạm và bị xử phạt hành chính nghiêm khắc.
Các lỗi thường gặp khi làm thủ tục công bố sản phẩm
Các lỗi phổ biến mà tổ chức, cá nhân thường mắc phải khi thực hiện tự công bố sản phẩm thực phẩm bao gồm:
- Xác định sai đối tượng sản phẩm: Đây là một trong những lỗi nghiêm trọng nhất. Doanh nghiệp có thể nhầm lẫn giữa sản phẩm thuộc diện tự công bố và sản phẩm thuộc diện phải đăng ký bản công bố sản phẩm. Việc xác định sai thủ tục cần thực hiện sẽ gây mất nhiều thời gian và công sức để soạn lại hồ sơ, đồng thời có thể dẫn đến các hình phạt nặng nề.
- Không thực hiện tự công bố sản phẩm: Sản xuất hoặc nhập khẩu sản phẩm thuộc diện tự công bố nhưng không thực hiện thủ tục này theo quy định của pháp luật.
- Hồ sơ tự công bố sai quy định:
- Phiếu kết quả kiểm nghiệm không hợp lệ: Sử dụng phiếu kiểm nghiệm đã hết hiệu lực (quá 12 tháng), thiếu các chỉ tiêu an toàn thực phẩm theo quy định, có chỉ tiêu an toàn không đúng với tiêu chuẩn tương ứng, kết quả kiểm nghiệm được cấp bởi phòng/trung tâm kiểm nghiệm không được công nhận, hoặc phiếu không phải bản chính/bản sao chứng thực. Việc xây dựng chỉ tiêu kiểm nghiệm không đầy đủ hoặc quá nhiều chỉ tiêu không cần thiết cũng là lỗi thường gặp, gây lãng phí và rủi ro bị phạt.
- Tài liệu tiếng nước ngoài không được dịch hoặc công chứng: Các tài liệu trong hồ sơ bằng tiếng nước ngoài không được dịch sang tiếng Việt hoặc bản dịch không được công chứng theo quy định.
- Thông tin không thống nhất trong hồ sơ: Tên cơ sở, địa chỉ, tên sản phẩm trong các tài liệu của hồ sơ công bố không thống nhất, gây khó khăn cho việc công bố và bị cơ quan trả hồ sơ.
- Không nộp bản tự công bố đến cơ quan có thẩm quyền: Mặc dù đã tự công bố trên phương tiện thông tin đại chúng, nhưng không nộp 01 bản hồ sơ đến cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để lưu trữ và đăng tải.
- Không lưu giữ hồ sơ tự công bố sản phẩm: Không lưu giữ đầy đủ hồ sơ tự công bố sản phẩm theo quy định của pháp luật.
- Không tự công bố lại sản phẩm khi có thay đổi: Không thực hiện tự công bố lại khi sản phẩm có sự thay đổi về tên, xuất xứ, hoặc thành phần cấu tạo.
Những trở ngại này thường xuất phát từ việc doanh nghiệp không biết tiêu chí nào để kiểm tra sản phẩm, chuẩn bị hồ sơ thiếu hoặc không chính xác, không biết cách xử lý các yêu cầu từ cơ quan chức năng, hoặc không xác định được cơ quan có thẩm quyền xử lý hồ sơ.
Mức xử phạt hành chính khi không công bố sản phẩm
Các hành vi vi phạm quy định tự công bố sản phẩm thực phẩm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật, đặc biệt là Nghị định 115/2018/NĐ-CP (và các sửa đổi, bổ sung liên quan). Mức xử phạt có thể rất đáng kể:
- Đối với hành vi sản xuất hoặc nhập khẩu sản phẩm thuộc diện tự công bố mà không thực hiện tự công bố sản phẩm theo quy định của pháp luật:
- Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với cá nhân.
- Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với tổ chức (mức phạt đối với tổ chức gấp đôi mức phạt đối với cá nhân).
- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thu hồi thực phẩm và phải thay đổi mục đích sử dụng hoặc tái chế hoặc buộc tiêu hủy thực phẩm thuộc diện tự công bố sản phẩm mà không có bản tự công bố sản phẩm. Ngoài ra, có thể bị đình chỉ một phần hoặc toàn bộ hoạt động kinh doanh, sản xuất, nhập khẩu từ 1 tháng đến 3 tháng.
- Đối với hành vi tự công bố sản phẩm đối với sản phẩm thuộc diện phải đăng ký bản công bố sản phẩm (xác định sai thủ tục):
- Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với cá nhân.
- Phạt tiền từ 80.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với tổ chức.
- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thu hồi thực phẩm và phải thay đổi mục đích sử dụng hoặc tái chế hoặc buộc tiêu hủy thực phẩm.
- Đối với hành vi không tự công bố lại sản phẩm khi có sự thay đổi về thông tin sản phẩm (tên, xuất xứ, thành phần cấu tạo):
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với cá nhân.
- Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với tổ chức.
- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thu hồi bản tự công bố sản phẩm.
- Các vi phạm liên quan đến phiếu kiểm nghiệm sai quy định: Sử dụng phiếu kết quả kiểm nghiệm hết hiệu lực, thiếu chỉ tiêu an toàn, kết quả kiểm nghiệm không đúng tiêu chuẩn hoặc từ phòng kiểm nghiệm không được công nhận, hoặc phiếu không phải bản chính/bản sao chứng thực có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
- Các vi phạm liên quan đến hồ sơ tự công bố sai quy định (ví dụ: không nộp bản công bố, không lưu giữ hồ sơ, tài liệu tiếng nước ngoài không được công chứng): Có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.
Các mức xử phạt này cho thấy tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về tự công bố sản phẩm. Việc không tuân thủ không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
